Enter#13 : Olivia Hernaïz ‘La Eterna Juventud’
In de tentoonstelling ‘La Eterna Juventud’ (De eeuwige jeugd) gaat Olivia Hernaïz op zoek naar de manier waarop cultureel erfgoed, nationale identiteit en geheugen een invloed hebben op het individu. Haar interesse hiervoor werd gewekt tijdens het bestuderen van haar familiegeschiedenis, wat haar naar Rusland leidde. Drie opeenvolgende zomers bracht ze daar door bij een familie – haar familie – die ze nooit eerder had ontmoet. De twee jongere broers van haar grootmoeder, Arturo en Pablo, werden samen met 3500 andere Spaanse kinderen in 1937 per boot naar de toenmalige Sovjet-Unie gestuurd. In totaal vertrokken meer dan 30 000 kinderen vanuit Spanje naar verschillende Europese landen ter bescherming tegen het regime van Franco en de burgeroorlog. De grootmoeder van Olivia Hernaïz kwam zo op dertienjarige leeftijd in België terecht, als vluchtelinge gescheiden van de rest van haar familie.
‘La Eterna Juventud’ refereert aan de strategieën achter het fascisme van de jaren dertig, maar ook aan de opkomst van nationalisme vandaag. Persoonlijke betrokkenheid bij een bepaalde regio door bijvoorbeeld culturele, culinaire en recreatieve ijkpunten, dient vaak een bestuurlijke tactiek. Het politieke klimaat weerspiegelt zich dan ook in de communicatie van overheden. Zo werd de aanwezigheid van de Spaanse kinderen in Rusland geïnstrumentaliseerd door zowel de Spaanse als de Russische autoriteiten. Franco beeldde de kinderen af als gevangenen die moesten gered worden, terwijl Stalin hen verhief tot de belichaming van de communistische droom. ‘La Eterna Juventud’ onderzoekt hoe een individu omgaat met deze vormen van politiek getouwtrek. De neven en nichten van Olivia Hernaïz worden nog steeds geïdentificeerd als Spaans, maar zijn intussen deel van een derde generatie die een leven uitbouwt in Rusland. Op welke manier kan men zich nog verbonden voelen met een land dat nooit een thuis is geweest? En hoe ziet men zichzelf binnen een land waarin een familiestamboom nog maar net is geplant?
* ‘Enter’ is een initiatief dat jonge kunstenaars ondersteunt door hen een platform aan te bieden waar ze hun werk - al dan niet voor het eerst - kunnen tentoonstellen in een museumcontext.